Ga terug naar alle nieuwsberichten

Vmbo en mbo hebben ongelofelijk veel te bieden

Gemeente Veenendaal zet op de Dag van de Ondernemer graag haar ondernemers in het zonnetje. Door op 17 november ondernemers te bezoeken én via vier interviews over het thema van dit jaar ‘Herwaardering Vakmanschap’. 
Daan Diepeveen juicht positieve aandacht voor vakwerk alleen maar toe. ‘Het is belangrijk om vakwerk en ambacht in het zonnetje te zetten. In Nederland hebben we het vmbo, praktijkonderwijs en mbo én het vakmanschap waar zij toe opleiden, lange tijd tekort gedaan.’ De waardeoordelen en bijvoorbeeld het onderscheid tussen theoretisch en praktisch opgeleid, of hoger en lager opgeleid, hebben daaraan bijgedragen. Ondanks dat deze achterhaald zijn, ervaren nog steeds veel jongeren (en hun ouders) praktijkgerichte opleidingen als ‘minder’. Ten onrechte’, zo stelt de directeur van Het Perron, vo-school in Veenendaal voor vmbo, praktijkonderwijs en mbo niveau 2.

Gelukkig is dat beeld van praktijkgerichte opleidingen en vakwerk wel aan het veranderen. Dat komt door de huidige tekorten aan goede vakmensen maar ook doordat het perspectief is verbeterd. Er zijn betere carrièremogelijkheden, er is meer financiële waardering en meer waardering voor het werk dat wordt geleverd. Daan: ‘Je doet er echt toe. Men is blij als jij als vakman of -vrouw jouw werk goed doet. Dat is heel zichtbaar en wordt gewaardeerd.’ Ook Het Perron heeft zich de afgelopen jaren ingezet voor een herwaardering van vakmanschap: ‘Bij diploma-uitreikingen zeg ik ook altijd: wees trots op jouw opleiding op Het Perron, maar ben bovenal trots op wie je bent, op wat je kunt en op wat je doet. En straal die trots ook uit. Doe jezelf niet tekort.’

Van moeizame leerling naar vakman
Er zijn veel mooie succesverhalen te vertellen. ‘Bijvoorbeeld van een jongen die hier op school heeft gezeten waarmee het toen, zacht uitgedrukt, moeizaam ging. Hij was 17 jaar toen hij onze school verliet en drie jaar later kruist hij toevallig mijn pad, toen ik op zoek was naar een loodgieter. Staat daar ineens een vakman pur sang, die helemaal zijn weg heeft gevonden, goed is in zijn vak en goud geld verdient.”

Voorbereidend onderwijs
Het Perron levert overigens geen kant en klare vakmensen af. Het is een vmbo school waar een kleine 1100 leerlingen worden voorbereid op het beroepsonderwijs of op een plekje in de samenleving. Leerlingen komen vanaf de basisschool binnen en kiezen vervolgens voor de basis beroepsgerichte leerweg, de kader beroepsgerichte leerweg, de theoretische leerweg of een variant daarop: de gemengde leerweg. Het uitgangspunt bij al deze richtingen is het voorbereidende karakter richting een beroep.

Koppeling onderwijs en praktijk cruciaal
‘Levensecht leren is het streven’, zegt Daan. ‘School is namelijk de meest onnatuurlijke plek om ook maar iets te leren. Aan ons de taak om kinderen nieuwsgierig te maken, want er is niemand die niet  wil leren. Je moet er alleen voor zorgen dat het op de juiste manier wordt gebracht. Dat het gaat leven en toegankelijk en uitdagend wordt. De koppeling naar de praktijk en de buitenwereld is daarin cruciaal.’ Niet verwonderlijk dan ook dat Het Perron middenin de samenleving staat. Daan: ‘Ik ben heel enthousiast over de betrokkenheid en inzet van bedrijven voor ons onderwijs. We hebben een enorm netwerk in verschillende sectoren. Die samenwerkingsverbanden zijn heel belangrijk. In het vmbo moeten leerlingen al vroeg keuzes maken. Daar proberen we hen zo goed mogelijk in te ondersteunen met ons loopbaan oriëntatie programma, maar vooral ook door ze veel in aanraking te laten komen met bedrijven via bedrijfsbezoeken, stages en andere activiteiten. Ook zijn we kartrekker van de jaarlijkse Jongeren Bedrijvendag, waarop alle leerlingen die voor hun profielkeuze staan bij twee bedrijven op bezoek én aan de slag gaan. Dit is een gezamenlijk initiatief van de Bedrijvenkring Ondernemend Veenendaal en de vier Veenendaalse vo-scholen. Daarnaast hebben we het bedrijfsleven ook nodig om de leerlingen te helpen om het vak verder te leren in de praktijk en hen te begeleiden bij de eerste stappen in het werkende leven.’

Help basisschoolleerlingen de juiste keuze te maken
Op de vraag of er nog een rol voor de basisscholen is weggelegd in het opleiden van de vakmensen van de toekomst, is Daan Diepeveen duidelijk: ‘Jazeker. Mét elkaar kunnen wij leerlingen helpen om de keuze te maken voor hetgeen het best bij hen past. En hen daarbij bewust maken dat praktijkgerichte opleidingen óók goede toekomstperspectieven bieden. Laat de leerlingen op de basisscholen al vroeg kennismaken met wat het vmbo en mbo allemaal te bieden heeft. En vertel dat je van daaruit nog alle kanten op kan. Er wordt nog steeds veel gepusht richting mavo/havo/vwo en nog te vaak in schooladviezen te hoog geadviseerd aan het einde van de basisschool. Dat is zonde en komt de leerling uiteindelijk niet ten goede. Ik denk dat er veel leerlingen op de mavo en de havo zitten, die gelukkiger zouden zijn als zij de route via het vmbo en mbo zouden volgen om vervolgens alsnog naar het hbo te gaan als zij dat uiteindelijk zouden willen. Vanuit de basis van het vakmanschap kunnen zij heel goed verder doorgroeien en onderweg doen zij waardevolle ervaring op, waarmee zij uiteindelijk meer gefundeerde keuzes kunnen maken. Ik denk dat daarmee ook de uitval in het eerste jaar bij hbo opleidingen, van studenten die nog niet goed weten wat zij willen, zou kunnen afnemen.’

Wees trots op je kwaliteiten
Terug naar de kracht van het vmbo, want daar praat Daan het liefste over. ‘In het vmbo tref je 97% van de ruggengraad van onze samenleving: dat zijn de monteurs, de timmermannen, de verpleegsters en ga zo maar door. Het voornaamste verschil met een gymnasium is, dat onze leerlingen wat meer bewegingsvrijheid willen. Ze willen liever aan de slag, dan urenlang in een bankje zitten. Het is een ander type mens met andere kwaliteiten en dat heeft niets te maken met beter of slechter of meer of minder. Ondanks dat er tegenwoordig qua maatschappelijke relevantie, financiële waardering, uitdaging, afwisseling en toekomstperspectief maar weinig tegenop kan’, zegt hij met een glimlach. ‘Het gaat erom dat een leerling trots kan zijn op het onderwijs dat diegene heeft genoten – wat dat ook is. En daar spelen wij allemaal een rol in.’

Gepubliceerd op: 15 November 2023